10102.  Doelstellingen van de Vereniging "Vrienden van het Nationaal Schoolmuseum (VNS) door Manuele du Bois-Reymond. april 1983.

Waarom een Vereniging van Vrienden voor een schoolmuseum? Een vraag die alleen te beantwoorden valt wanneer iets gezegd wordt over de betekenis van een schoolmuseum. Een museum is een soort kollektief geweten, het waakt erover dat het verleden niet verloren gaat en veronachtzaamd wordt. Het levert aanschouwelijk materiaal voor de vragen die kinderen nog heel onbevangen stellen over 'hoe het vroeger was', toen zij er nog niet waren. Vragen, die volwassenen soms weer vergeten zijn te stellen.

Vragen naar het verleden zijn vragen over het heden en de toekomst: waarom leven wij vandaag anders dan de mensen vroeger? Hoe komt het dat dingen zo langzaam (of zo snel) veranderen? Wat zijn, gezien de geschiedenis, onze toekomstperspektieven? Musea kunnen helpen een historisch besef te kweken over hedendaagse ontwikkelingen.

Dit geldt ook voor schoolvraagstukken. Het onderwijs heeft een lange en komplexe geschiedenis. Niet elke generatie maakt een kompleet nieuwe school. Maar elke vernieuwen moet rekening houden met wat er in de loop van decennia gegroeid is en vorm gekregen heeft in het onderwijs en toe is aan verandering. En vooral: er is niet één nationale schoolgeschiedenis, maar deze is samengesteld uit de veelvoudige plaatselijke geschiedenissen. In deze zin ziet de VNS als haar voornaamste doel steun aan het Schoolmuseum te verlenen en een levendige pand te vormen tussen museum en publiek, vooral tussen museum en leerlingen, ouders en leerkrachten.

Wij menen dit het beste te kunnen doen door een breed skala van aktiviteiten in en om het museum te organiseren. Dit kan alleen wanneer we zoveel mogelijk leden ertoe kunnen brengen om initiatieven te ontplooien.

Onze eerste inspanning gold de oprichting van een verenigingsblad, want zonder zo'n kontaktorgaan tussen museum, bestuur, leden en anderen in de onderwijsgeschiedenis geinteresseerden zouden we niet in staat zijn om ideeën naar buiten te brengen, discussies los te maken en suggesties voor projecten en akties te realiseren.

Onze plannen voor toekomstige aktiviteiten zijn, afhankelijk van de achtergrond en de bezigheden van ieder van ons, uiteenlopend en richten zich op heel verschillende aspekten. Wij willen hier enkele noemen om de lezer/es aan te moedigen langs deze lijnen mee te denken (en te organiseren) en nieuwe lijnen te openen:

Wij willen regelmatig, misschien twee keer per jaar, bezoeken aan schoolmusea in het binnen- en buitenland organiseren.

Wij zouden initiërend kunnen optreden bij het opzetten van onderwijstentoonstellingen over aktuele en historisch interessante of vergeten onderwerpen, zoals de onderwijspraktijk in de oorlog of (on)gelijke kansen in het vroegere onderwijs.

Gezien onze buitenlandse leerlingen zou men kunnen denken aan vergelijkende tentoonstellingen tussen het Nederlandse en bijv. het Marokkaanse onderwijs.

Onderwijzers en onderwijzeressen willen vaak projecten maken over 'hoe het vroeger was op school'. Het museum en de VNS zouden hierin een helpende hand kunnen bieden.

Wij zouden campagnes kunnen organiseren om voorwerpen, foto's en schriftelijk materiaal over het onderwijs vroeger op het spoor te komen, die op het museum nog ontbreken.

Misschien zijn er mogelijkheden om oud-onderwijzers en -onderwijzeressen op lokaal nivo bijeen te brengen. We zouden erover moeten nadenken of en hoe we met werkloze leerkrachten samen kunnen werken om aan sommige van onze ideeën invulling te geven.

Dit zijn, zoals gezegd, nog premature plannen. Het bestuur van de VNS kan deze plannen niet alleen realiseren. Alles hangt ervan af hoe sterk de leden zich aangesproken voelen om mee te denken en mee te organiseren.

Het ledenaantal is op dit moment nog gering, ledenwerving is daarom een vereiste. Wij roepen ieder lid op om kennis aan het bestaan van onze vereniging te geven en zijn of haar suggesties bij de sekretaris van de vereniging, Leo Swaans (voor adres zie binnenkant van omslag) of bij de redaktie in te leveren.

 Manuele du Bois-Reymond