Home | Sitemap | Contact Us


VIERDE SCHOOLDIS'TRICT in de provincie Brabant bezocht door H. Wijnbeek 1843.

Schoolopziener Mr. G. F. Schiefbaan, lid van de Arron mentsregtbank te Eindhoven (R.C.), wiens geschiktheid deze betrekking twijfelachtig is. In dit district, te Helmond staat eene school in een aldaar opgerigt Gesticht van Liefdadigheid, sedert nu bijna vijf jaren. In de Nieuwe Bijdrag, bevordering van het onderwijs en opvoeding 17)van Januari 1839 is eene oproeping geplaatst voor eene aldaar op rigten meisjesschool voor minvermogenden van het vrouwelijk geslacht. Sedert is die school in volle werking. Geestelijke ters, van welke Maria Jansen het hoofd is, zijn met het onderwijs niet slechts van rninvermogende, maar ook van burgermeisjes belast, terwijl er nog wel 200 arme kinderen va schoolonderwijs verstoken zijn. Van het vergelijkend examen evenmin als van de benoeming der onderwijzeres, heeft de schoolopziener eenig berigt gegeven, zoodat de school nog als vacant in gemeld Tijdschrift staat aangeteekend. Intusschen bezoekt hij de school en verheft dezelve hemelhoog in viermaandelijksche verslagen. Eindhoven, Asten, Geldrop, Mierlo, Helmond, Aarle Rixtel, Beek en Donk, Lierop, Someren.

Te Eindhoven vond ik bij mijn bezoek een dergelijk gesticht gevestigd. En zulks door het R.C. Armbestuur. De onderwijzeressen waren reeds gekozen. Kort daarop is er eene gelijke oproeping als voor Helmond in gezegd Tijschrift geplaatst doch zonder dat er, zoo min als van de school te Helmond door den schoolopziener verder enig berigt is gedaan van de aanstelling der hoofdonderwijzeres. In dezelfde stad Eindhoven heeft de grijze kostschoolhouder F. Bocx dezen zomer zijn ontslag genomen en heeft de heer Rutgens, alstoen schoolhouden te Beek bij Nijmegen, een voornaam huis te Eindhoven gekocht ten einde daar zijne school over te brengen. Thans heeft hij dit reeds bewerkstelligd zonder dat daarvan de magtiging van Uwe Excellentie gevraagd. Het vierde district bevat, behalve de stad Eindhoven, 21 gemeenten ten oosten en zuiden dier stad gelegen. lste. De ten tweeden male door mij bezochte scholen zijn de volgende: Eindhoven; alhier vond ik de uitmuntende dag- en kostschool van den genoemden heer Bocx nog in vollen bloei en overtuigde ik mij opnieuw van de deugdelijkheid dier inrigting.
In de armen- en burgerschool van J. J. Teepen ging het nog even onordelijk toe als te voren. Maar het overgroot getal leerlingen zal wel eene aanzienlijke vermindering ondergaan door de opgerigte school voor meisjes in het Geestelijk Gesticht. Hier bestaat sedert weinige jaren eene onwettige meisjesdag- en kostschool van zekere Carolina Frederica Schnebbelé, doch die als wettig door den schoolopziener in zijn jaarlijksch verslag wordt opgegeven.

Gemeentescholen
Te Asten is in de Nederduitsche school het onderwijs van F. Hoebens geenszins vooruitgegaan. Zijne school voor vreemde talen houdt hij in een afzonderlijk, bekrompen, morsig vertrek en het onderwijs in de dorpsschool droeg ook minder mijne goedkeuring weg dan tevoren.
Te Geldrop vond ik alles onder J. F. Terborgh op den vorigen vrij goeden voet. Men las er minder schreeuwend dan tevoren.
Ook te Mierlo werd niet meer schreeuwend gelezen en was al het overige onderwijs van Th. van der Eijkhof doeltreffend gebleven. De onderwijzer houdt hier eene Zondagsschool, welke door volwassenen ten getale van ruim 200 met vrucht bezocht wordt.
Helmond; behalve de reeds vermelde school van geestelijke zusters zijn hier eene openbare Nederduitsche school en eene bijzondere school der tweede klasse. In beide was het den vorigen keer vacantie. In de plaats van den voormaligen ongeschikten Wijnbergen is in de openbare school sedert mijn vorig bezoek met den meesten ijver werkzaam W. Kruyfhooft, weleer kweekeling van de kweekschool te Lier, eene der bekwaamste onderwijzers der Nederduitsche scholen van deze provincie. Ik heb er het jaarlijksch examen met uitstekend genoegen bijgewoond. De orde, de geregelde gang van het onderwijs, de verstandsontwikkeling, de zedelijke strekking, alles waardoor zich de kweekschool te Lier zoo gelukkig onderscheidde, dat alles is hier bij de verschillende vakken van onderwijs ingevoerd. In deze school vond ik doelmatig werkzaam den ondermeester der stadsarmenschool te Maastricht, die van standplaats had gewisseld met den vorigen ondermeester alhier, waartoe van Rijkswege eene toelage is verleend.
Het schoollokaal is hier de helft te klein en sedert jaren al meer en meer in een vervallen staat geraakt. De burgemeester (heeft mij stellig verzekerd dat in het volgende jaar een nieuw en aan al de vereischten beantwoordend schoolgebouw zou daargesteld worden. Dat er slechts gewacht werd naar de magtiging tot verkoop van gemeentegronden, uit welker opbrengst men de kosten zoo mogelijk zoude bestrijden, terwijl men hoopte op toelagen van het Rijk en de Provincie. In de bijzondere school van J.P.A. Linden was het all wederom vacantie. Het lokaaltje is bekrompen, somber en met slechte meubelen bezet.

2de. De voor het eerst in dit district door mij bezochte scholen zijn die te: Aarle Rixtel; het lokaal is er goed, doch veel te klein. Het onderwijs van Th. Slits is vrij goed voor den geringen stand der leerlingen.
Beek en Donk; H. Kuijpers is een jong, regt geschikt onderwijzer, die met lust naar Prinses leerwijze onderwijs geeft en een avondschool houdt voor 't Fransch, waarvan het onderwijs zeer voldoende is.
Lierop; het lokaal en het onderwijs van J. H. van Hoof is allerslechtst.
Someren; beide, lokaal en onderwijs van L. Buskens, zijn iets beter dan te Lierop, en echter is het laatste van weinig beteekenis.
De 32 onderwijzers van het schooldistrict behooren alle, uit genomen J. M. Peereboom te Deurne, tot het Roomsche kerkgenootschap.