180104. Schoolvoorbeelden. Na de inneming van Den Briel; 2 platen, 2 accenten door Andre Deckers

 Om ruimte te winnen voor meer onbekende zaken, zal ik de inneming van den Briel achterwege laten.……De geloofsvervolging , de wreedheden door Alva en zijn dienaren gepleegd, hadden duizenden uit deze gewesten gedreven. ...Doch wat zouden deze rampzaligen, die van alles beroofd waren, aanvangen om niet tot den bedelstaf verwezen te worden?” …

Lumey, Graaf van der Marck, nam nu het opperbevel over. Reeds als aanvoerder bij den inval op 1568 had hij zich bij de Spanjaarden geducht gemaakt,….Het gehalte der zeelieden onder den nieuwen opperbevelhebber was veel beter …., doch het bleef toch een wonderlijk samenraapsel.

Wie stellen de figuren voor op onze plaat? Wie Lumey is, behoeft niet gezegd te worden. We herkennen hem aan zijn onverzorgd uiterlijk. Bij de onthoofding van Egmond en Hoorne had hij gezworen, haar, baard en nagels te laten groeien, tot hij den dood der slachtoffers behoorlijk gewroken zou hebben….

De Watergeus…, links van Lumey, is zijn onderbevelhebber Barthold Entens, de schrik der Groninger kooplieden. Naast deze staat Jacob Kabeljauw, die zijn naam weldra beroemd zal maken door de heldhaftige verdediging van Alkmaar….

Voor de beschrijving der kleedij en de bewapening der Watergeuzen neem ik een fraaie schets van Schimmel over.

“Hier zag men de monnikspij; maar dat ze geen beeld des vredes was, bewees de dolk reeds, die tusschen het koord van het habijt was gestoken, bewees het musket, dat op dit oogenblik achteloos over den schouder hing.”…

De stadspoort op de plaat afgebeeld is de Noordpoort. Het torentje en het molentje aan den horizon wijzen Maaslandssluis of Maassluis aan.

 De 1e April was de stad Brielle in handen gevallen der Watergeuzen.

Dit onguur zedeloos geboefte, dat alleen maar de opstand diende om te kunnen moorden en plunderen had ‘n kapitein zijner waardig: Willem van der Marck, graaf van Lumey….

Hij wordt ons door de protestantse geschiedschrijver Fruin beschreven als ‘n wildeman, dien gezworen had haren noch nagels te knippen, vooral eer hij de dood van Egmond gewroken had.

Hij woedde vooral tegen priesters en kloosterlingen...Zelf ‘n uitermate trotse, en eerloze rover, was hij niet opgewassen tegen de geregelde troepen van Alva.

Onder hem commandeerde Marinus Brandt, ‘n man uit de laagste klasse van ‘t volk. …‘n Tweede aanvoerder was Jan van Omal, ‘n afgevallen Kanunnik, zedeloos en wreed…

Dit drietal speelt de treurige rol van beul in het drama van Gorcum.

De afbeelding stelt voor: ‘t dispuut van Nicolaas Pieck en Leonardus van Veghel met twee predikanten op 8 Juli 1572. De figuur in zwart is Leonardus. Op z’n gezicht kan men de ontberingen zien der laatste week…… Tegenover hem ziet men de beide predikanten: Andreas Cornelissen, de afgevallen pastoor. Hij heeft voor zich ‘n gestolen Katholiek missaal met missaalstoeltje….Naast hem, met schippersbaardje, Cornelis de Gorcummer schipper, (goed drinker, buitengewoon in schelden, maar absoluut onwetend in godsdienst)…...Aan de raadstafel ziet men Lumey; voor zich ‘n gestolen kelk. Z’n brasserijen en nachtelijke zwelgerijen zijn op z’n gezicht te lezen……De (..) edelman aan de hoek van de tafel is Jan van Duvenvordt, de schout en rentmeester van Brielle.Het gobelin achter de raadszetel stelt het wapen van Brielle voor.