Periodiek van de Vereniging Vrienden van het Nationaal Onderwijsmuseum

 


 

Collectie en tentoonstellingen

170105. Tentoonstelling Met de hand geschreven? in het Nationaal Schoolmuseum van 27 maart tot en met 3 oktober 1999

Het Schoolmuseum legt in de tentoonstelling Met de hand geschreven?, het verleden, heden en de toekomst van het schrijfonderwijs in ons land onder de loep. Deze keer is de tijdsvolgorde omgekeerd. Met het oog op het naderende millennium begint de tentoonstelling met een blik in de toekomst en reist vervolgens terug in de tijd, tenslotte uitkomend bij de oorsprong van het schrift en het schrijfonderwijs. De ruimte van de toekomst toont de bezoekers de nieuwste toepassingen op schrijfgebied. Daar kan bijvoorbeeld iedere bezoeker zijn naam en woonplaats op een schrijftableau schrijven, wat daarna op het beeldscherm te bekijken is. Ook kan men kennismaken met een spraakgestuurde computer waar helemaal geen handschrift meer aan te pas komt. Deze ervaringen roepen bij de bezoeker al gauw de vraag op of er in het nieuwe millennium voor het handschrift nog toekomst is.

In een volgende ruimte kunt u de huidige schrijfmethodiek op onze basisscholen zien, waarbij de methoden voor linkshandigen niet zijn vergeten. Ruime aandacht wordt ook besteed aan de belangrijkste schrijfmethoden die in deze eeuw op onze scholen gebruikt zijn, zoals ‘De Loopende hand’, ‘Eerst duidelijk dan snel…’ en ‘Een eigen hand in Nederland’. Ook wordt een impressie gegeven van de jarenlang gevoerde discussies rond zithouding, schriftligging, penhantering en het wel of niet linkshandig schrijven.

Uit de voorgaande eeuwen is veel uniek schrijfmateriaal te zien van schoolmeesters, leerlingen en de schrijfmeesters uit zeventiende eeuw. Dit materiaal is vooral afkomstig uit de collectie van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam (UvA), waar onder andere de collecties van het Schriftmuseum Van Dortmondt en de bibliotheek van de Vereniging van leraren Schoonschrijven is ondergebracht.

Een schrijfmuur vormt de afsluiting van de tentoonstelling. Hier kunnen alle bezoekers op grote vellen schrijfpapier en een schoolbordwand in hun eigen handschrift een boodschap of reactie kwijt. De schrijfmuur zal worden opgesierd met een aantal handschriften van bekende Nederlanders, die allen dezelfde zin neerschreven uit een gedicht van Gerrit Kouwenaar: “ …Dat de pen zijn letters er bij aflikt…” .

Naast de tentoonstelling organiseert het museum nog tal van nevenactiviteiten, waarvan enkele in samenwerking met andere culturele instellingen uit Rotterdam. Tijdens de gehele tentoonstellingsperiode vinden lezingen  plaats over onderwerpen die met schrift en schrijfonderwijs te maken hebben. In het museum worden lezingen georganiseerd over schrijfmethodiek, schrijven in andere culturen, links en rechthandig schrijven en dyslexie. Er worden 2 literaire middagen georganiseerd in samenwerking met het Bibliotheektheater van de Rotterdamse Gemeentebibliotheek. De onderwerpen zijn, ‘schrijven in andere culturen’ en ’schrijversrituelen’. In samenwerking met het Centrum Beeldende Kunst en de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam is aan een aantal Rotterdamse kunstenaars een opdracht verstrekt, om een werk te maken waarin zijn reageren op het ‘schrift’. In mei wordt hiervan in het Centrum Beeldende Kunst een tentoonstelling georganiseerd. De SKVR zal op basis van de gemaakte werken een project voor het basisonderwijs samenstellen.

Tijdens de meivakantie is ‘Frater Gerardus’ bij het museum te gast. Hij gaat met de jeugdige bezoekers papier scheppen, marmeren en schrijven met de ganzenveer. Gedurende de zomermaanden is er voor de jeugd het ‘Kinderschrijfspektakel’, een attractief en educatief spel waarbij de kinderen zelf alles over het schrift en het schrijfonderwijs te weten kunnen komen. Het Grafisch Lyceum in Rotterdam heeft hiervoor speciaal een schrijfschriftje gedrukt waar de kinderen hun opdrachten kunnen invullen.

Ook komt er via het Nationaal schoolmuseum een aparte leskist beschikbaar voor het basisonderwijs, uitgevoerd in de vorm van een houten schooltas. Op deze manier kunnen ook scholen voor wie de afstand tot het museum te groot is deelnemen aan het ‘Jaar van het Handschrift’.

De afsluiting van het ‘Jaar van het Handschrift’ vindt plaats op 2 oktober. De drie deelnemende musea organiseren die dag in het Bibliotheektheater in Rotterdam een seminar over de toekomst van het schrift.

De beide andere musea die participeren in het Jaar van het Handschrift schenken in hun tentoonstellingen aandacht aan andere onderdelen van het schrijven en het schrift. In het Scryption is tot 9 mei a.s. de tentoonstelling ‘Apenkrabbels en Kinderschrift’ te zien. In deze tentoonstelling wordt verband gelegd tussen ‘tekeningen’ die door apen en kinderen zijn gemaakt. Vanaf 27 mei tot en met 19 september organiseert het Scryption de tentoonstelling ‘Compu-ter-schrift’, waarin vooral de toekomst van het schrift aan de orde zal komen.

In dit kader past ook nog de tentoonstelling die het Museum van het Boek in Den Haag organiseert van 15 juli tot en met 10 oktober, getiteld: ‘Duizend jaar Schrift’. In het ‘Scriptorium’ van het Museum van het Boek kunnen kinderen zich bekwamen in middeleeuws schrijven, maar dan wel gekleed in monnikspij

Met al deze activiteiten in het vooruitzicht lijken de samenwerkende musea deze aankondiging ‘Jaar van het Handschrift’ met succes waar te gaan maken.  

Activiteiten in het Nationaal Schoolmuseum 29 mei 1999 10.00 – 17.00 uur. Demonstratie Handschriftanalyse door  NICI, Katholieke Universiteit Nijmegen.Men kan op deze middag het eigen handschrift op wetenschappelijke basis laten analyseren.12 juni 1999 aanvang 14.00 uur Lezing penhantering/ zithouding/ schriftligging.Deze lezing betreft de penhantering, schriftligging en zithouding tijdens het schrijven. Schrijven onder leiding van de frater en dan ook nog met een ganzenveer

Frater Gerardus in het Schoolmuseum bij papier, dat onder zijn leiding is gemaakt.

Zakelijke info