230307. Recensie. Oorlogskind; indrukwekkende verhalen brengen oorlog dichterbij. J. Visser

 In 1940 schreven leerlingen van een Haagse school anti-Duitse leuzen op het bord. De politie werd ngeschakeld en de leraren kregen opdracht beter toezicht te houden. De DVD Oorlogskind bij de gelijknamige tentoonstelling is een schijfje vol met persoonlijke verhalen die de kijker met eenvoudige middelen met de neus op de feiten drukt. Deze gezamenlijke uitgave van de Anne Frank Stichting en het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie laat duidelijk zien dat je een kind wel uit de oorlog kan halen, maar de oorlog niet uit een kind. De twaalf getuigenissen van oorlogskinderen uit de Tweede Wereldoorlog zijn aangrijpend in hun eenvoud. Goed belicht en met een rustig bewegend perspectief vertellen de twaalf volwassen in een kleine tien minuten hun verhaal. De samenstellers van de DVD hebben gezorgd dat de verhalen zeer gevarieerd zijn. De kijker wordt zich ervan bewust gemaakt dat de Tweede Wereldoorlog ook echt een 'wereld-oorlog' was. Niet alleen de jodenvervolging, het verzet, de hongerwinter en gevechtshandelingen komen aan bod, ook voor verhalen uit toenmalig Nederlands-Indië en Suriname is schijfruimte vrijgemaakt. Ook kinderen met een buitenlandse achtergrond kunnen raak-vlakken vinden met de verhalen op deze DVD.

Hoe zal een kind anno 2005 tegen deze verhalen aankijken? De inhoud is bedoeld voor kinderen in de laatste twee groepen van de basisschool en voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. Zij kunnen de plaatjes bekijken en luisteren naar de verhalen van volwassenen die terugblikken op hun leven in oorlogstijd. Een nadeel is dat zij een vrij `volwassen' taalgebruik hanteren. Vermoedelijk was het de geïnterviewden tijdens de vraaggesprekken niet duidelijk dat kinderen en jongeren de DVD ook te zien zouden krijgen. Toch bevat de DVD voldoende herkenbare elementen voor de kinderen van vandaag. Het blijft echter de vraag of de grote emoties die een oorlogskind te verwerken heeft, ook voor kinderen die in vrijheid leven te bevatten zijn. De verhalen over weggevoerde families, vermoorde vaders, verzetsmensen, martelingen en wonderbaarlijke ontsnappingen zullen ook voor leerkrachten zware kost zijn. Naast de verhalen over de oorlog bevat de DVD een compilatie van beelden uit die tijd. De gekozen beelden spreken niet voor zich, iemand met enige kennis van de Tweede Wereldoorlog kan ze nog duiden, maar komen de beelden ook in een volle klas tot hun recht?

Vanaf 1941 mochten joodse kinderen niet meer bij andere Nederlandse kinderen op school. Er kwamen aperte scholen, speciaal voor joodse kinderen. Op hun kleren moesten zij duidelijk zichtbaar een jodenster dragen.

Door deze DVD zullen kinderen en volwassenen zich meer bewust worden van de gebeurtenissen van ruim zestig jaar geleden en wordt het begrip `oorlogskind' dichterbij gebracht. Naast de verhalen over de Tweede Wereldoorlog zijn er ook twee verhalen toegevoegd van een Tsetsjeens meisje en een Cambodjaans jongetje die met hun oorlogsverleden moeten leven.

Een goede zet van de samenstellers, die ervoor zorgt dat kinderen besef krijgen van het lot van leeftijdsgenoten uit oologsgebieden.

De tentoonstelling `Oorlogskind' is dit jaar in iedere provincie te zien. De gelijknamige DVD is daar verkrijgbaar. Op de website: www.oorlogskind.nl vindt u nadere informatie.