230207d. Boekbesprekingen

Janneke Wubs (2004), Luisteren naar deskundigen. Opvoedingsadvies aan Nederlandse ouders 1945-1999, Assen: Van Gorcum.

Hoewel de handelsuitgave van dit proefschrift niet echt over het onderwijs gaat, maar over opvoedingsadviezen aan ouders door deskundigen in de periode 1945-1999, wil ik dit toch nog even kort bespreken in De School Anno. Zulke adviezen aan ouders zijn immers ontsproten aan een pedagogisch klimaat, waarvan ook de school deel uitmaakte. In dat klimaat nam professionalisering een belangrijke plaats in. Door middel van boeken, tijdschriften, oudercursussen, Medische Opvoedkundige Bureaus, consultatiebureaus voor zuigelingen en peuters voorzag men ouders van de nodige adviezen. In toenemende mate waren schrijvers van opvoedingsboeken psychologen en pedagogen. Zij namen de plaats in van artsen, die voorheen de belangrijkste opvoedingsadviseurs waren. Onder hen was de Amerikaanse kinderarts Benjamin Spock wereldwijd de meest in¬vloedrijke. De herdrukken en bewerkingen van zijn in Nederland verschenen Baby- en kinderverzorging en opvoeding geven aardig de verschuivingen weer in het pedagogisch denken. In de adviezen zelf zijn twee tendensenzichtbaar, namelijk een toenemende individualisering en psychologisering. Kennis van de psychologie met betrekking tot de ontwikkeling van een kind vond men hard nodig om belangrijke opvoedingsdoelen als zelfstandigheid en gemeenschapszin te kunnen realiseren. Karaktervorming van kinderen stond dan ook centraal evenals het scheppen van mogelijkheden voor een optimale ontwikkeling van het individuele kind. Er is niet veel fantasie voor nodig om die ontwikkelingen ook in het onderwijs te kunnen opmerken.