Periodiek van de Vereniging Vrienden van het Nationaal Onderwijsmuseum

 


 

210409 Boekbespreking. K.W. van Netten. Oude meesters en jongedoghters. Onderwijs in Vlaardingen tijdens de negentiende eeuw. MRW

K.W. van Netten (2003) Oude mees­ters en jongedoghters. Onderwijs in Vlaardingen tijdens de negentiende eeuw, 88 blz. Te bestellen door het overmaken van € 8,95 op rekening 50.69.35.442 t.n.v. de auteur, Ding­spellaan 53, Emmen.

De auteur beschrijft het onderwijs in Vlaardingen vanaf eerste nationale onderwijswet in 1801 tot de invoe­ring van de leerplicht in 1901. In die tijd nam niet alleen het aantal scholen toe, maar ook de verantwoordelijk­heid van de lokale overheid voor het onderwijs aan kinderen. Het stadsbe­stuur nam bestaande private scholen over en vormde ze om tot openbare scholen. Daarmee introduceerde het stadsbestuur standenonderwijs in het openbare onderwijsbestel: naast de bestaande openbare armenscholen ontstonden openbare burgerscholen en scholen voor minvermogenden (zogenoemde tussenscholen).

Het boekje geeft tevens een beeld van het ontstaan op lokaal niveau van het MULO-onderwijs, scholen voor meisjes, en katholieke en protestantse scholen (na de herziene grondwet van 1848 die vrijheid van onderwijs als een grondrecht vastlegde). Onderwijs geven was aanvankelijk vooral een zaak van onderwijzers, die tot hoge leeftijd hun beroep bleven uitoefenen. Een uitzondering vormde de scholen voor jonge kinderen. Die bewaar­scholen waren een aangelegenheid van vrouwen, aangeduid als `jongedoghters'of ze nu zestien jaar oud waren of zestig. Het aardige van dit boekje is, dat het talloze citaten en illustraties bevat uit archiefmateriaal zoals lesroosters, reglementen, schoolherinneringen, beoordelingen van schoolgebouwen, diploma's, schoolrapporten, brieven van onder­wijzers aan het stadsbestuur en finan­ciële overzichten.

Marjoke Rietveld-van Wingerden

Zakelijke info