180407. Boekbespreking

Hans Werkman (samensteller) (2000), Nog één keer door die hoge gang. De honderd mooiste schoolgedichten uit de Nederlandsche literatuur. Amsterdam: Prometheus.  ISBN 90 53339507, 134 blz.        

Over gebeurtenissen rondom of in de scholen hebben talloze auteurs hun verhalen aan ons overgeleverd. Wie kent niet De gelukkige klas van Theo Thijssen of Bint van F. Bordewijk. Zelfs Levi Weemoed droeg zijn steentje bij met o. a. De ziekte van Lodesteyn. Begripvol, grommend of zelfs grof benaderden deze schrijvers de verhouding tussen leerlingen en leraren. Maar ook de dichtader werd geraakt. Talrijk zijn de poëtische uitingen die verspreid in allerlei periodieken en bundels verschenen. We kunnen de oud-leraar Hans Werkman dan ook dankbaar zijn voor het opsporen van dit soort gedichten. Hij beperkte zich bij zijn bloemlezen tot de twintigste eeuw, maar zocht de verzen wel in alle schoolsoorten: van lagere school tot universiteit. Werkman hanteert daarbij een thematische indeling: bijvoorbeeld de leerling, de leraar en  nostalgie. 

Het is een echt bladerboek geworden. Met zowel plezier als mededogen lees je pagina na pagina. Een fijn cadeau voor kind, ouder of beroepsgenoot.  Er komen gedichten in voor van onder andere C. Buddingh’, Ida Gerhardt, Michel van der Plas en Simon Vestdijk. Ik veroorloof me een deel van het gedicht Schoolmuseum’ uit de bundel Zoals in een fresco de kleur (1996) van Eddy van Vliet over te nemen. De gelegenheid maakt de dief, niet waar?

De bever bouwt een dam met zijn staart.
Onder de aarde beweegt de mol, de rivier
bevat vis voor de speelse bereklauw.
Zo onderwijzen het de platen aan de wand.
 Weggegumd uit een wereld van zekerheden,
de tere naald wijst naar het Noorden,
kijken in het lege klaslokaal de kinderen ons aan.

Frits Huiskamp