Ter gelegenheid van de Kinderboekenweek 1999, die 'de school' als thema had, verscheen deze aardige en leesbare verzameling onderwijsverhalen voor de jeugd.

Het is een gevarieerde bundel, zowel wat literaire kwaliteit als wat onderwerp betreft. Toch zijn er duidelijk overeenkomsten. De bijdragen zijn geschreven door volwassenen vanuit kinderperspectief, wat betekent dat er veel zieligheid, onrecht, domme en/of gemene grote mensen en zeer ernstige kwesties in besproken worden. Wat het laatste betreft, noem ik: discriminatie, pesten, integratie van culturele minderheden, derde-wereldproblematiek.

De lezers van De School Anno zal het interesseren dat enkele verhalen in het verleden spelen. Zo lezen we over het onderwijs (in konijnenvangen!) aan de zonen van Karel de Grote, de kloosterschooljaren van Erasmus, het standenonderwijs in de negentiende eeuw en schipperskinderenschoolleed gedurende de crisisjaren.

Een aantal verhalen is kennelijk gebaseerd op eigen herinneringen van de schrijver en waarschijnlijk daarom nog het best gelukt: een begaafd Pools meisje in het Nederland van voor de gastarbeiders, eigenzinnigheid op een nonnenschool tijdens het rijke roomse leven, mysteries op een Belgische kostschool rond 1970, de spanningen tussen de uiteenlopende mentaliteiten van Ambonezen en de leerkrachten op de school in de buurt van hun kamp en rassendiscriminatie tijdens de apartheid.

Als onderwijshistoricus ontwikkelde ik, tijdens de aangename leesuurtjes die dit boekje me verschafte, de overtuiging, dat de verhalen meer zeggen over de opvattingen en preoccupaties van politiek correcte volwassenen met de beste pedagogische bedoelingen van vandaag, dan over de ervaringen van kinderen toen en nu. Maar als dat in echte geschiedschrijving al zo vaak het geval is, is dat nauwelijks verbazend met betrekking tot literatuur.

Johan Sturm