Dsa130109. Boekbespreking

 Joos van Vught, Broeders in de katholieke beweging. De werkzaamheden van vijf Nederlandse onderwijscongregaties van broeders en fraters, 1840‑1970, Nijmegen: Katholiek Documentatie Centrum / Katholiek Studiecentrum, 1994, 408 p. ISBN 90 70504 480

 In deze studie staat de geschiedenis van de werkzaamheden van vijf Nederlandse broedercongregaties centraal: de Broeders van Oudenbosch (opgericht in 1840), de Broeders van Maastricht (1840) de Fraters van Tilburg (1844), de Broeders van Huijbergen (1854) en de Fraters van Utrecht (1873). Deze kloosterinstellingen hebben zich alle in de loop van hun bestaan gespecialiseerd in onderwijs en opvoeding ten behoeve van de katholieke jeugd. Vanaf het midden van de negentiende eeuw waren honderden katholieke jongensscholen voor lager en uitgebreid lager onderwijs, talrijke kweekscholen en enkele belangrijke instellingen voor lichamelijk of geestelijk gehandicapte kinderen aan hun zorgen toevertrouwd. In menige parochie werd het katholieke verenigingsleven mede gedragen door broeders of fraters. Bovendien ontplooiden hun congregaties na 1920 in toenemende mate activiteiten in de missie, vooral in Indonesië maar ook elders. In Nederland zelf ondervonden zij evenwel toenemende concurrentie en kritiek van leden. Vanaf de jaren zestig moesten zij zich, gedwongen door het uitblijven van nieuwe roepingen en door de indentiteitscrisis van het katholiek onderwijs, uit de meeste werkzaamheden terugtrekken.

Piet Mondriaan senoir was christelijk onderwijzer in Amersfoort en Winterswijk. Hij zette zich in voor de Anti‑revolutionaire partij tijdens de schoolstrijd. Evenals zijn beroemde zoon was hij een enthousiast tekenaar en schilder. Hij maakte historische schoolplaten en gedenkplaten naar aanleiding van jubilea. Ook schreef en illustreerde hij zondagsschoolboekjes. In het kielzog van alle aandacht voor de schilder Piet Mondriaan is er een boekje over hem verschenen. Het is gemaakt naar aanleiding van een tentoonstelling in Museum Freriks in Winterswijk die jammer genoeg alweer voorbij is. Pieter Cornelis Mondriaan Senoir 1839‑1921. Een gedreven vader (Stichting Mondriaanhuis Amersfoort /Vereniging Het Museum Winterswijk) geeft een kijk op het verzamelde werk van de oude Mondriaan. Hij bleef met zijn romantische stijl en met zijn belangstelling voor de vaderlandse geschiedenis de negentiende eeuw geheel trouw.

BdJ