80308. Boekbespreking

Hans Schippers, Van tusschenlieden tot ingenieurs. De geschiedenis van het Hoger Technisch Onderwijs in Nederland. Hilversum, 1989.

I n het boek Geschiedenis van de school in Nederland (Assen, Maastricht, 1987) zijn de auteurs, Boekholt en De Booy, zeer summier over het beroepsonderwijs in de twintigste eeuw. Noodgedwongen, want "de informatie daarover is niet oeschikbaar, doordat er tot op heden weinig systematisch onderzoek naar verricht is" (blz. 175). Deze verzuchting geldt in het bijzonder voor het middelbaar technisch onderwijs. Afgezien van tal van gedenkboeken die ongetwijfeld zijn verschenen, bestond er nog geen geschiedschrijving van dit schooltype. Het is de verdienste van historicus H. Schippers dit terrein thans te hebben verkend. Van tusschenlieden tot ingenieurs gaat over het middelbaar, later (1957) hoger technisch onderwijs in ons land, het onderwijs dat opleidt voor verschillende beroepen in uiteenlopende bedrijfstakken van industrie, handel en scheepvaart.

Het is een geschiedenis in hoofdlijnen. Schippers begint zijn verhaal zo'n 150 jaar geleden en beschrijft de moeizame start, de rol van het particulier initiatief, de groeiende diversiteit aan opleidingen, de groei van dit schooltype na 1910 en, wederom, na 1945. Daarnaast besteedt hij ruime aandacht aan de pogingen om landelijke regels en een wettelijk kader op te stellen. De problematiek van uniformering (van toelatingseisen en onderwijsprogramma) blijkt door de jaren heen lastig. Niet alleen doordat specialisatie en heterogeniteit, kenmerkend voor het MTO, in feite haaks staan op het verlangen naar meer eenheid, maar ook vanwege de immer moeizame verhouding tussen voorstanders van (meer) theoretisch en de voorstanders van (meer) praktisch onder

wijs. Dat laatste weerspiegelt trouwens fraai de middenpositie van afgestudeerde MTS‑ers, een plaats ingeklemd "tusschen den ingenieur of fabrikant en de werklieden". I n de hoofdstukken over de maatschappelijke betekenis van de MTS/HTS geeft Schippers informatie over de vooropleiding, de sociale herkomst en de werkkring van de afgestudeerden. Een interessante studie, goed geschreven. Voorbeeldig eigenlijk. Van ondergeschikt belang is een (begrijpelijke) fout op blz. 12 In de list van afkortingen staat de 'v' in HAVO en MAVO ten onrechte voor 'vormend'. De wettelijke term is echter 'voortgezet'.

AJ