60303 SIGNALEMENTEN

 Meester Ulbe van Houten. Levensverhaal van een onderwijzer 1904‑1974 Doctoraalscriptie Onderwijskunde R.U. Utrecht, 1987.

 Van 1922 tot 1969 was Ulbe van Houten, een zoon van een Friese landarbeider, onderwijzer te St. Annaparochie. Aanvankelijk was hij verbonden aan de lagere school, vanaf 1946 werkte hij aan de uJ.o. Hink van Houten heeft de levensgeschiedenis van Ulbe, zijn vader, als onderwerp gekozen voor zijn doctoraalscriptie onderwijskunde. Diens levensverhaal was overigens goeddeels al geschreven; herinneringen aan zijn jeugd en loopbaan heeft Ulbe zelf op schrift gezet en voor een deel ook gepubliceerd. De zoon heeft daarvan dankbaar gebruikt gemaakt en zijn verhaal gecompleteerd met persoonlijke documenten en met gesprekken met dorpsgenoten van zijn vader, met klasgenoten en oud‑leerlingen, met schooljaarverslagen en andere schriftelijke bronnen. Deze werkwijze leverde een nauwkeurige beschrijving op van het leven van een onderwijzer die, naast zijn werk, tal van nevenaktiviteiten ontplooide. Zo heeft Ulbe van Houten zich altijd ingezet voor de 'Friese beweging', een emancipatiebeweging die streefde naar gelijkwaardigheid van het Fries naast het Nederlands.

Alhoewel Ulbe van Houten, juist vanwege zijn nevenaktiviteiten, waarschijnlijk niet exemplarisch genoemd kan worden voor het onderwijzersberoep, is de scriptie bijzonder waardevol als bron voor de geschiedschrijving van het onderwijzersberoep. Het feit dat de zoon zich heeft opgeworpen als biograaf levert naast voordelen ‑zoals de toegankelijk van persoonlijke documenten‑ toch ook een beperking op Van begin tot eind getuigt de scriptie van groot respect voor de hoofdpersoon; weinig ter zake doende persoonlijke anecdotes dienen om te onderstrepen dat we hier met een bijzondere man van doen hebben. De schrijver neemt het autobiografisch materiaal letterlijk, zonder zich ook maar af te vragen met welke bedoeling de betreffende teksten destijds zijn geschreven. Mijn indruk is dat de schrijver daardoor ongewild bijdraagt aan een romantisering van deze persoonlijke geschiedenis.

De sciptie is te bestellen bij de auteur door overmaking van f. 21,50 op girorekening 21.80.392 t.n.v. H. van Houten te Veenendaal.(AJ)