Periodiek van de Vereniging Vrienden van het Nationaal Onderwijsmuseum

 


 

40205. Boekbespreking

Vijftig jaar onderwijsvernieuwing Themanummer van het blad Vernieuwing van opvoeding, onderwijs en maatschappij; jaargang 45, nr. 1/2,jan/febr.1986, 100 blz. (f10,00).

Aanleiding voor het vervaardigen van een themanummer was het 50jarig bestaan van de WVO, de Stichting Werkgemeenschap voor Vernieuwing van Opvoeding, Onderwijs en Maatschappij, die in april 1935 op initiatief zij in op Petersens zeer Duitse nationaalkonservatisme, zijn troebele volks-gemeenschapsdenken, zijn af keer van rationaliteit en zijn opportunisme tijdens de nazidíktatuur Positief oordelen de schrijvers over de praktische waarde van veel van de praktijkvoorstellen.

Tot zover enige grepen uit het boek. Rode draad is de kritiek op sommige ideologische tendenzen in de reformpedagogiek, zoals de metafysische en antirationele zienswijze en het denken in termen van (levende) gemeenschap versus (verstarde) maatschappij. Imelman en Meijer bekritiseren zulk denken als onhelder en als (potentieel) bedenkelijk en antidemokratisch: als zodanig werd het in de jaren '30 deels ook gebruikt. Zij beogen de lezer materiaal te bieden om zich te verdiepen in de historische wortels van het moderne vernieuwingsdenken en in de inhoud en invloed van bepaalde reformpedagogische visies. Daarnaast willen zij ertoe bijdragen dat normatieve kwesties want daar gaat het toch in hoge mate om op rationele wijze besproken kunnen worden. Het boek is geen poging tot historische verklaring van het verschijnsel reformpedagogiek en haar weerklank in Nederland (of internationaal). De algemene historische kontekst en de relatie tot de gangbare onderwijspraktijk vallen dan ook buit de opzet van dit boek. Het is niet zozeer een wetenschappelijke bijdrage aan de historischpedagogische uitdieping van de reformpedagogiek maar veeleer een boek voor professionele of studieus geïnteresseerden in onderwijsvernieuwingsstromingen `met een naam'. van Kees Boeke is opgericht.

In een 18tal bijdragen, geschreven door mensen van zowel binnen als buiten de WVO, wordt het wel en wee van belangrijke Nederlandse reformpedagogische bewegers en bewegingen vanuit diverse invalshoeken belicht. Zo wordt ruime aandacht besteed aan het denken en doen binnen de WVO en aan de WVOwerkgroepen die al jarenlang aktief zijn op het terrein van de Wiskunde, Ekonomie,

kunstzinnige Vorming, Drukpers op School en Arbeidservaringsleren. Maar ook komen vragen aan de orde als hoe onderwijsvernieuwing zich verhoudt tot partijpolitiek, ecdukatieve uitgeverijen, strategie en bestuur. Vermeldenswaard vind ik de degelijke beschouwing van Peter Karstanje over de "schijn en werkelijkheid" van vijftig jaar onderwijsvernieuwing in Nederland. Ook de "kritische opmerkingen bij een jubileum" van de hand van Sjoerd Kersten, waarin hij de kracht maar vooral de zwakten van messiaanse vernieuwingsideeën en vernieuwers blootlegt, zijn nadere bestudering en diskussie waard.

Kortom een lezenswaardig nummer, met name voor wie geïnteresseerd is in het vroegere en huidige doen en denken van een uiteenlopende maar sterk gemotiveerde Nederlandse groep van onderwijsvernieuwers.

(HOF)

 

 

Hans Knippenberg Deelname aan het lager onderwijs in Nederland gedurende de negentiende eeuw: een analyse van de landelijke ontwikkeling en van de regionale verschillen. Amsterdam. 1986

 

Deze studie valt in twee delen uiteen.

In het eerste deel wordt een analyse gegeven van de landelijke groei van het lager onderwijs (scholen, leerkrachten, overheidsuitgaven en leerlingen; met aandacht voor de verhouding jongens/ meisjes en openbaar bijzonder onderwijs) gedurende de gehele negentiende eeuw. toegespitst op de onderwijsdeelname en tegen de achtergrond van economische, politieke. culturele, demografische en geografische veranderingen in dezelfde periode.

Het tweede deel omvat een beschrijving en verklaring van de regionale verschillen m onderwijsdeelname rond 1870 op het niveau van schooldistricten en met aparte aandacht voor de verhouding openbaar/bijzonder onderwijs.

Het boek begint met een theoretische inleiding en een vergelijking van de Nederlandse situatie met die in andere Europese landen. Deze studie is uitgegeven door de Subfaculteit Sociale Geografie van de Universiteit van Amsterdam.

 

sa040207. Bestuurskringen

Verslag van de algemene ledenvergadering van de VNS op 24 mei 1986. Op het besloten gedeelte van de vergadering waren 8 leden alsmede het bestuur aanwezig. Bericht van verhindering ontvingen wij van 10 leden. Het jaarverslag van de secretaris werd op een enkel punt gewijzigd de naam Koste moet zijn Kolste; de voorzitter van het bestuur werd, overeenkomstig de statuten, tijdens de a.l.v. in 1985 gekozen en niet tijdens een bestuursvergadering en aangevuld de interessante lezing van Mevr.Schippers over handwerken en handwerkonderwijs op de a.l.v. 1985 trok een aantal belangstellenden van buiten de VNS. De jaarverslagen van de secretaris en de penningmeester werden goedgekeurd; de verificatiecommissie bevond de boeken van de penningmeester in orde en de begroting voor 1987 werd aangenomen.

 

De conservator vertelde dat het museum in Zoetermeer pas zal sluiten als de verbouwing van het nieuwe pand een bepaalde fase heeft bereikt Vermoedelijk zal dat begin september zijn. Vanwege de verbouwing, maar vooral vanwege de ordening en inventarisatie van museumvoorwerpen, zal de verhuizing naar het nieuwe gebouw aan de Schouwburgstraat in Den Haag pas eind 1988 plaatsvinden. Tijdens de sluiting van het museum blijven de twee reizende tentoonstellingen beschikbaar. Voorts staan de medewerkers van het museum altijd klaar om inlichtingen te verschaffen.

De aktiviteiten van de VNS, in samenwerking met het Nationaal Schoolmuseum, zullen de komende periode vooral zijn gericht op het stimuleren en ondersteunen van plaatselijk en regionaal onderzoek op het terrein van onderwijsgeschiedenis. Verder kunnen de leden meehelpen met het vervaardigen van

schoolkleding (boezelaars) die t z.t. doorjeugdige bezoekers van het museum kan worden gedragen. Mevr.M.Weyers toonde twee exemplaren, kompleet met strohoedje en pet. Nadere informatie voor naaldvaardige leden wordt gepubliceerd in een volgend nummer van dit blad.

Na de pauze trok het openbare gedeelte van ca 24 belangstellenden. Mevr. Dr. C. Isings gaf een korte, enthousiaste inleiding bij de film over haar vader, de kunstenaar J.H Isings. Dit was een uitermate boeiend en indringend portret van leven en kunstenaarschap van de markante persoonlijkheid Isings

J. van Dijk

 

Zakelijke info